Wysokość budżetu i podział funduszy pomiędzy państwa członkowskie UE nie były jedynymi ustaleniami szczytu. Podjęto także dwie inne, bardzo istotne decyzje: podatek VAT w projektach dofinansowanych z funduszy europejskich będzie kosztem kwalifikowalnym, co oznacza utrzymanie możliwości jego refundacji. Ponadto zatwierdzono poziom dofinansowania unijnego w wysokości 85% (dla regionów mniej rozwiniętych, w tym województwa warmińsko-mazurskiego) oraz 80% dla Mazowsza, które jako pierwsze polskie województwo przekroczyło 75-procentowy próg średniej zamożności regionów UE.
Strategia Europa 2020
Od czasu gorszych, niż zakładano, efektów Strategii Lizbońskiej, która w ciągu 10 lat miała uczynić Unię Europejską najbardziej konkurencyjną gospodarką na świecie, Komisja Europejska zaproponowała nowe podejście zapisane w strategii „Europa 2020”. Polska przyjmując dokument – podczas szczytu w Brukseli w czerwcu 2010 r. – nie tylko zgodziła się z wyznaczonymi w niej celami i priorytetami rozwojowymi, ale również przyjęła na siebie konkretne zobowiązania, dotyczące ich osiągania. Są one na tyle wymagające, że niezbędna jest synergia działań współfinansowanych z budżetu unijnego z tymi finansowanymi ze środków krajowych. Fundusze na osiągnięcie tych celów muszą być przeznaczone wyłącznie w dziedziny ważne z punktu widzenia rozwoju UE i poszczególnych krajów.
Strategia opiera się na trzech priorytetach, wdrażanych przy pomocy siedmiu inicjatyw przewodnich:
- wzrost inteligentny, czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach
- wzrost zrównoważony, czyli transformacja w kierunku gospodarki konkurencyjnej, niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów energetycznych
- wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, czyli wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Myślenie strategiczne
Polski rząd i zarządy województw, nie czekając na ostateczne uzgodnienia, kontynuują przygotowania do nowej perspektywy. Czasu jest mało, a pracy bardzo dużo. Najpierw trzeba opracować niezbędne dokumenty, następnie przeprowadzić konsultacje społeczne, by wreszcie wynegocjować ich ostateczny kształt z Komisją Europejską.
Wdrażanie funduszy europejskich w latach 2014-2020 opierać się będzie na dokumentach przygotowanych przez poszczególne państwa członkowskie. Ich treść, zakres, najważniejsze założenia wynikają z unijnych i krajowych dokumentów strategicznych: strategii „Europa 2020” oraz „Strategii rozwoju kraju 2020: aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo” oraz 9 strategii zintegrowanych.
Już w maju 2012 r. Rada Ministrów przyjęła dokument „Sposób organizacji prac nad dokumentami programowymi związanymi z perspektywą finansową UE 2014-2020”, w którym premier powierzył ministrowi rozwoju regionalnego koordynację przygotowania dokumentów programowych oraz rozwiązań wdrożeniowych i instytucjonalnych. Głównymi dokumentami przygotowywanymi w Polsce są: Umowa Partnerstwa, programy operacyjne i Kontrakt Terytorialny. Równolegle regiony kończą prace nad aktualizacjami swoich strategii rozwoju.
Umowa Partnerstwa
15 stycznia 2013 r. Rada Ministrów przyjęła „Założenia Umowy Partnerstwa”. Pozwoliło to na formalne rozpoczęcie prac nad przygotowaniem projektu „Umowy Partnerstwa” i programów operacyjnych na nową perspektywę finansową. Umowa będzie rodzajem kontraktu, który Polska zawiera z Komisją Europejską. Wskazane zostaną w nim cele rozwojowe, które Polska chce osiągnąć dzięki funduszom.
Dokument określa zakres i sposób interwencji funduszy europejskich w nowym okresie programowania. Odnosi się do takich kwestii, jak: skierowanie środków europejskich do wybranych obszarów tematycznych, liczba i zakres programów operacyjnych, sposób podziału środków pomiędzy programy krajowe i regionalne, zarys systemu wdrażania oraz sposób uzupełniania się interwencji finansowych z polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej.
W drugiej połowie roku wstępny projekt „Umowy Partnerstwa” zostanie poddany konsultacjom społecznym. Ostateczna wersja projektu dokumentu trafipod obrady Rady Ministrów w listopadzie 2013 r. W grudniu projekt zostanie przedstawiony Komisji Europejskiej.